०४ फागुन, २०७९  || एभियन इन्फ्लुएन्जा वा बर्ड फ्लू भन्नाले एभियन (बर्ड) इन्फ्लुएन्जा (फ्लु) टाइप ए भाइरसको संक्रमणबाट हुने रोगलाई बुझाउँछ। बर्ड फ्लू भाइरसका विभिन्न प्रकारहरू छन्। तिनीहरूमध्ये धेरैले मानिसहरूलाई संक्रमित गर्दैनन्।

यी भाइरसहरू प्राकृतिक रूपमा विश्वभरका जंगली जलचर चराहरूमा फैलिन्छन् र यसले घरेलु कुखुरा र अन्य चरा तथा जनावरका प्रजातिहरूलाई सङ्क्रमण गर्न सक्छ। भाइरसको अधिकांश रूप चराहरूमा सीमित छ। H5N1 बर्ड फ्लूको सबैभन्दा सामान्य रूप हो। यो चराहरूको लागि घातक छ र सजिलैसँग मानिस र अन्य जनावरहरूलाई असर गर्न सक्छ जुन वाहकको या रोग सार्ने माध्यमको सम्पर्कमा आउँछ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनको विश्वसनीय स्रोतका अनुसार H5N1 पहिलो पटक सन् १९९७ मा मानिसमा फेला परेको थियो र यसको संक्रमितमध्ये लाई मार्न साक्ने क्षमता ६० प्रतिशत छ। हाल , भाइरस मानव-देखि-मानव सम्पर्क मार्फत फैलिएको थाहा छैन। तैपनि, केही विज्ञहरूले H5N1 ले मानिसका लागि महामारीको खतरा बन्ने वा खतरा निम्त्याउन सक्छ भन्ने चिन्ता गर्छन्।

१) बर्ड फ्लुका लक्षणहरू के हुन्?

यदि हामीलाई सामान्य फ्लू जस्तै लक्षणहरू भने H5N1 पनि संक्रमण हुन सक्छ , लक्षणहरू :

-खोकी
-पखाला
-श्वासप्रश्वासमा कठिनाइहरू
-ज्वरो (100.4°F वा 38°C भन्दा बढी)
-टाउको दुखाइ
-मांसपेशी दुखाइ
-अस्वस्थता या व्याकुलता
-नाक बाट पानी बग्नु
-घाँटी दुख्नु

यदि हामी बर्ड फ्लूको सम्पर्कमा छौ भने, हामीले डाक्टरको क्लिनिक वा अस्पतालमा पुग्नु अगवै कर्मचारीहरूलाई सूचित/संपर्क गर्नुपर्छ। समय अगावै उनीहरूलाई सूचित गराउनाले हाम्रो संपर्कमा आउनु अगडी डाक्कटर ,कर्मचारी या अन्य बिरामीहरूलाई जोगाउन सावधानी अपनाउन सकिन्छ ।

२) बर्ड फ्लू के कारणले हुन्छ ?

यद्यपि धेरै प्रकारका बर्ड फ्लूहरू हुन्छन त्यो मद्धे H5N1 मानवलाई संक्रमित गर्ने पहिलो एभियन इन्फ्लुएन्जा भाइरस हो । पहिलो संक्रमण सन् १९९७ मा हङकङमा भएको थियो। यो संक्रमण प्रकोप बाट संक्रमित कुखुराहरूको ब्यवस्थापन गर्नसंग जोडिएको थियो। H5N1 प्राकृतिक रूपमा जङ्गली जलचरमा हुन्छ, तर यो सजिलै घरेलु कुखुरामा फैलिन सक्छ। यो रोग संक्रमित चराको मल, नाकको स्राव वा मुख वा आँखाबाट निस्कने स्रावबाट मानिसमा सर्छ।

राम्रोसँग पकाएको कुखुरा वा संक्रमित चराको अण्डा खाँदा बर्डफ्लु सर्दैन, तर अण्डालाई कहिले पनि आधा काचो (half-boil) गरेर खानु हुँदैन। यदि यसलाई 165ºF (73.9ºC) को आन्तरिक तापक्रममा पकाइएको मासु सुरक्षित मानिन्छ। मतलब मासु राम्रो संग पकाएर खानु पर्दछ ।

३) बर्ड फ्लू संक्रमणका जोखिमहरू के हुन्?

H5N1 भाइरस लामो समयसम्म बाँच्ने क्षमता रख्दछ। H5N1 बाट संक्रमित चराहरूले 10 दिनसम्म मल र र्यालमा भाइरस छाडी राख्छन्। दूषित सतहहरू छुँदा संक्रमण फैलिन सक्छ।

यदि हामी तलका कुनै पनि अवस्थाम छौ भने हामीलाई H5N1 संक्रमण हुने ठूलो जोखिम हुन सक्छ :

-कुखुरा पाल्ने किसान हुनसक्छ
-प्रभावित क्षेत्रहरूमा पुग्ने जोकोही पनि हुनसक्छ
-संक्रमित चराहरूको सम्पर्कमा आउने हुनसक्छ
-जसले नपाकेको कुखुरा वा अण्डा खाएको हुनसक्छ
-संक्रमित बिरामीहरूको हेरचाह गर्ने स्वास्थ्यकर्मी हुनसक्छ
-संक्रमित व्यक्तिको परिवारको सदस्य हुनसक्छ

४) सावधानी

प्रभावित देशहरूमा, मानिसहरू वा यात्रुहरूले उच्च जोखिमयुक्त वातावरणहरू जस्तै जीवित पशु बजार र कुखुरा फार्महरू, खोरमा राखिएका कुखुराहरू, कुखुराको निकालेको दूषित बाट हुन सक्ने सतहहरूबाट टाढा रहनु पर्छ। प्रभावित देशहरूमा मानिसहरू वा यात्रुहरूले मरेका प्रवासी चराहरू वा रोगको लक्षण देखाउने जंगली चराहरूसँगको सम्पर्कबाट टाढा रहनुपर्छ, र कम पकाएको अण्डा, कुखुरा वा कुखुराको उत्पादनहरूको उपभोगबाट जोगिनु पर्छ। बारम्बार धुने वा अल्कोहल रबको प्रयोगको साथ हातको स्वच्छता सिफारिस गरिन्छ। यदि संदिग्ध H5N1 रोग वा गम्भीर, अस्पष्ट श्वासप्रश्वास रोग भएका व्यक्तिहरूको सम्पर्कमा आएमा, यात्रुहरूले तुरुन्तै स्वास्थ्य पेशेवरहरूसँग परामर्श गर्नुपर्छ। यात्रुहरूले पूरक जानकारीको लागि आफ्नो स्थानीय स्वास्थ्य प्रदायक वा राष्ट्रिय स्वास्थ्य अधिकारीहरूसँग सम्पर्क गर्नुपर्छ।