नेपालमा अब स्रोत नखुलेको सम्पत्तिको कर तिरेर वैध बनाउन सकिने व्यवस्था

In Headlines, अर्थ
February 15, 2023
Sushil Paudyal

३ फागुन २०७९, बुधबार || कानुन न्याय तथा संसदीय मामिलामन्त्री ध्रुवबहादुर प्रधानले ऐनलाईनै संशोधन गरी स्रोत नखुलेको सम्पत्ति कर तिरेर वैध बनाउन सकिने व्यवस्था ल्याउन लागेको कुरा बताए । सम्पत्ति शुद्धीकरण निवारण तथा व्यावसायिक प्रर्द्र्धनसम्बन्धी विधेयक कानुन मन्त्रालयले गत शुक्रबार संसद्मा दर्ता गरेको छ । विधेयकमाथि संसद्मा छलफल हुनेछ । संसद्ले पारित गरेमा यसले कानुनी रूप लिनेछ र स्रोत नखुलेको सम्पत्तिको निश्चित कर तिरेर वैध गराउन सकिनेछ ।

कर तिरेर स्रोत नखुलेका सम्पत्ति वैध गराउने प्रयास यसअघि पनि पटक–पटक भएका थिए । तीनपटक त स्वेच्छिक कर घोषणाको व्यवस्था ल्याइएको थियो । पहिलोपटक पञ्चायत कालमा, दोस्रोपटक माओवादी जनयुद्धताका र तेस्रोपटक ०६५ मा ।

‘सम्पत्ति शुद्धिकरण वा अन्य सम्बद्ध कसुरमा संलग्न नभएको, कर छली सम्बन्धी कसुर पनि नभएको अवस्थामा मात्र स्रोत खुलाउन नसकेको सम्पत्तिको हकमा कर निर्धारण गर्ने व्यवस्था गरिएको हो’ प्रधानले भनेका छन् तर, अपराधबाट आर्जित सम्पत्ति वैध बनाउने व्यवस्था नगरिएको उनको प्रष्टीकरण छ ।

अपराधबाट आर्जित सम्पत्ति बैध बनाउने व्यवस्था नगरिएको उनले प्रष्टीकरण छ । मन्त्री प्रधानले भने, स्वयं कर घोषणा गरेर अपराधबाट आर्जित सम्पत्ति वैध बनाउने व्यवस्था गरिएको छैन । कसूर गरेको पाइएमा थप अनुसन्धान गरी पुन मुद्दा चलाउन सकिने व्यवस्था गरिएको छ ।’

प्रचलित ऐनको दफा २८ मा ‘सम्पत्तिको स्रोत प्रमाणित गर्नु पर्ने’ व्यवस्था छ । यो व्यवस्थाको शीर्षक ‘सम्पतिको स्रोत खुलाउनुपर्ने’ भनी परिमार्जन गरिएको छ ।

‘सम्पत्ति शुद्धीकरण तथा आतंकवादी क्रियाकलापमा वित्तीय लगानी सम्बन्धी कसूरमा मुद्दा चलाइएको व्यक्तिको आयस्रोत वा आर्थिक अवस्थाको तुलनामा निजको सम्पत्ति अस्वाभाविक देखिन आएमा वा निजले अस्वाभाविक उच्च जीवनस्तर यापन गरेमा वा आफ्नो हैसियतभन्दा बढी कसैलाई दान, दातव्य, उपहार, सापटी, चन्दा वा बकस दिएको प्रमाणित भएमा निजले त्यस्तो सम्पत्ति के कस्तो स्रोतबाट आर्जन गरेको हो भन्ने कुरा प्रमाणित गर्नु पर्नेछ’ प्रचलित व्यवस्थामा भनिएको छ । साथसाथै, सम्पत्तिको स्रोत प्रमाणित गर्न नसकेमा स्रोत प्रमाणित गर्न नसकेको जति सम्पत्ति जफत हुने भनिएको छ।

स्रोत नखुलेको सम्पतिमा कर तिरेर वैध सम्पति पछि कुनै कसूरबाट प्राप्त भएको देखिएमा मुद्दा चलाउन सकिने प्रावधान पनि सँगसँगै राखिएको छ ।

पूर्वसचिव रामेश्वर खनाल अनुसार “आम्दानीको स्रोत हुन्छ । आम्दानी नभई सम्पत्ति हुँदैन । त्यसकारण सम्पत्तिको स्रोत नहुने भन्ने पनि कहीँ हुन्छ र ! कर तिरेको कारणले मात्र अवैधानिक सम्पत्ति वैधानिक गराउन पाइँदैन । कसैले अवैधानिक काम गरेर सम्पत्ति कमाएको छ भने कर तिर्दैमा उसलाई मुक्ति दिन मिल्दैन । गलत कारोबारबाट आर्जित सम्पत्ति पुनः लगानी गर्न दिने र उसैलाई सम्पन्न गराउने हो भने यो संविधानकै बर्खिलाप हो । “

तपाईंको प्रतिकृया