सुरक्षा दिने पालेलार्इ शाेषणै शाेषण छ

थाेमस बाेगटी

नेपालकाे राजधानी काठमाण्डु तथा ललितपुरमा सुरक्षा दिने पालेहरू शाेषण शाेषणैले दबिएका छन् ।

सरकारी तथा गैर सरकारी, धार्मिक तथा सांसारिक क्षेत्रहरूमा सुरक्षा दिने पालेहरू खटाइएका हुन्छन् विभिन्न कम्पनीहरूले । सुरक्षा जता पनि अपरिहार्य अावश्यकता हाे । तर यसाे गर्ने क्रममा धेरै खटिएका सुरक्षा दिने पालेहरूले शाेषण अनुभव गरेकाे कुरा खबर दैनिकलार्इ अाफूलार्इ जनताकाे प्रतिनिधि गर्दै अावाज दिएका छन् ।

खबरदैनिकले जनताकाे अावाज सुन्ने क्रममा विभिन्न संस्थाकाे सुरक्षा दिने पालेहरूसँग अन्तरवार्ता लिँदा यस्ताे शाेषणमुलक प्रथाहरू रहेकाे जानकारी पाइएकाे छ ।

राम हरी खतिवडा (३५) झापा दमकबाट काठमाण्डुमा जागिर खाने सिलसिलामा अाउदा एउटा सुरक्षा सेवा जनशक्ति तालिम तथा नियुक्त गर्ने कम्पनीमा गए । झापामा तीन छाेराहरू छाेडी काठमाण्डु अाएकाे खतिवडाले सुरक्षा पाले बनेर ठूलाे सपनाहरू हासिल गर्ने याेजना गरेका थिए तर ती सबै चकनाचूर भए ।

“सुरक्षा पाले बनेर धेरै गाँठ कमाइन्छ जस्ताे लाग्थ्याे । तालिम पाएपछि विदेश पठाइदिन्छन् जस्ताे लाग्थ्याे तर अहिले अाएर यही काठमाण्डु वरिपरिनै एउटा संस्था देखि अर्काे संस्थामा सारेर हैरान गर्छन् ” खतिवडाले भने ।

उनकाे अनुसार कम्पनीले जम्मा रू १४-१५,००० प्रति महिना दिन्छ तर पनि त्याे ठीक समयमा हात लाग्दैन । काठमाण्डुमा बस्नकाे लागि याे पर्याप्त छैन नता छाेराछाेरीलार्इ पढाउ खर्च जुट्छ । दबाबमा परेर अनि करमा मात्र सुरक्षा पाले बनेकाे उनकाे भनार्इ छ ।

“म वास्तवमा किसान हुँ । कतारमा लुगा सिलाउने काम गर्थे तर अहिले बिरामी भएकाेले विदेश जान पाइएकाे छैन । याे सुरक्षा पालेकाे काम वास्तवमा प्रायले करमा परेर गरेका हुन् ” उनले भने । खतिवडाले करिब ३ वर्ष सुरक्षा पालेकाे काम गरेका छन् ।

उता सिन्धु माेक्तान(२३), विरगन्जबाट लगतै स्नातक पढ्दै गर्दा सुरक्षा पाले बन्न पुगेकी छिन् । उनीलार्इ पनि कतै कतै अाफू शाेशितै भएकी महसुस गर्छिन् किनभने उनकाे तलब पनि थाेरै भएकाे बताएकी छन् । जम्मा रू १२००० जति पाउछिन् उनी । यसले उनकाे काेठा भाडा र खानाकाे लागि खर्च जुटाउछ तर काम पूरै दिन गर्नुपर्ने भएकाेले पढाइमा बाधा दिएकाे छ ।

“पार्ट टाइम काम गर्दा निकै कम ज्याला भएकाेले पूर्णकालिन गरेकाे तर यसले गर्दा कलेज गएर पढ्न सकिरहेकाे छैन, ” उनीले भनिन् । कहिलेकाहिँ अतिरिक्त समय काम गर्नुपर्छ तर त्यसकाे लागी कुनै पनि बढी पारिश्रमिक पाइदैन ।

“अर्काेतिर अाफूले त्यात्राे मानविकीमा व्याचलर गरेपनि राम्राे काम नपाएकाेले सुरक्षा पाले बनेकाे ” उनले भनिन् ।

खासै भन्ने हाे भने सुरक्षा पाले बन्न्काे लागि नत सीप चाहिँदाे रहेछ नत पढार्इकाे ।

सिन्धु माेक्तान जस्ताे नवजवानहरू कति अाउछन् र जान्छन् याे सुरक्षा पालेकाे काममा शाेषण अनुभव भएपछि ।

त्यस्तै धनगडीका हाेम बाहदुर बरायली(४१) पनि शाेषण परेकाे कुरा बताएका छन् । करले सुरक्षा पाले बनेकाे उनीकाे गुनासाे छ । उनले करिब ४ वर्ष पाले बनेर काम गरिसकेका छन् तर उनी कहिले पनि सन्तुष्ट रहेनन् किनभने १२ घण्टकाे काम साथै अतिरिक्त काम बावजुद जम्मा १४००० कमाउछन् । एउटा छाेराे तीनवटा छाेरीका बाउले उनीहरूकाे शिक्षामा लगानी गर्न नपाउदा उनी मारमा परेका छन् ।

उनी यस्ताे शाेषणमा परेका छन् कि कुरा नै छाेडिदिउ ।

“मलार्इ त याे ज्यामी काम जस्तै लाग्छ । १२ घण्टा खट्नुपर्छ । त्यसमाथि अाेभर टाइम पनि गर्नुपर्छ तर पनि पैसा बढदैन । बिरामी भएर छुटि लिँदा पैसा काटिदिन्छ । बिरामी पर्दा पैसा अाउदैन र संच्यकाेषबाट पनि झिकेर दिदैनन् । समस्याकाे विषयमा त्यस्ताे केही पनि साेध्दैनन् हाकिमहरूले ,” भन्दै उनले गुनासाे पाेखे ।

तर गम्भिर कुरा के छ भने सुरक्षा पाले सम्पूर्णरूपले जिम्मेवार बनाइन्छ र उ संस्थाकाे हरेक सामानकाे विषयमा कारिन्दा हुनुपर्छ । यदि कुनै सामान हराए तिनीहरू जिम्मेवार ठहिरन्छन् र उनीहरूलार्इ हतकडी लाग्ने सम्भावना बढी हुन्छ । कतै झगडा पर्याे उनीहरूले नै त्यसलार्इ राेक्नुपर्ने तर त्यसबखत मुर्का पनि खान जाेखिममा उनीहरू हुनसक्छन् ।

“अरू कसैले चाेरेकाे सामानकाे हामीलार्इ जिम्मवार ठहराउनै मिल्दैन । हामीबाट पैसा काट्न मिल्दैन र अरूले अप्राध गरे बिनाकारण हामीलार्इ जेल सजाय हुनुहुदैन, ” बरायलीले भने ।

काठमाण्डुमा करिब १६७ सुरक्षा सेवाकाे लागि पालेहरू खटाउने संस्थाहरू छन् ।

तपाईंको प्रतिकृया