कसैगरी पनि यो देशमा युध्द उन्मादी तत्वहरुले चाहे जस्तो देशलाइ पुनः द्वन्दमा लान खोजिएको हर प्रयास असफल भएपछि अहिले क. प्रचण्डको हत्याको त्रास देखाएर प्रचण्डलाइ विप्लव विरुध्द एक्सन मा उत्रिन कन्भिन्स गर्न खोजिँदै छ । यस परिप्रेक्ष्यमा केही कुराहरू हेक्का राख्न जरुरी छ ।

१) यदि क. विप्लवले जनयुध्दका क्रममा भएको बलिदानप्रती उच्च समर्पणभाव राख्दछन र जनयुध्द माथिको दमन र उत्पिडनलाइ पुरानो सत्ताले गरेको अत्याचार र नरसंहार हो भनेर त्यसको बदलाको योग्य नेतृत्व आफुलाइ मान्छन भने उनको पहिलो पुरानो हिसाब किताब को चुक्ता तत्कालिन सत्ता का अङ्शियारहरु ( राजा, कङ्ग्रेस र एमाले ) बिरुध्द हुनुपर्छ किनकी गोलमेच सम्मेलन, सम्बिधान सभा जस्ता एजेण्डा मार्फत त्यतिबेलाको सङ्कट लाई निकास दिन छलफल गर्न तयार नभएर वार्तालाइ युध्दमा धकेल्ने कङ्ग्रेस र देउवाको सरकार , सङकटकाल अनुमोदन गर्न भोट हाल्ने एमाले र सम्सद भङ्ग भैसकेर सङ्गकटकाल को लेजिटिमेसी सकिएपछी र निर्वाचित सरकार बिघटन गरि शान्तिको प्रयासलाइ अस्विकार गर्दै सङ्कटकाल र युध्दलाइ निरन्तरता दिई प्रत्यक्ष आदेशमा दोश्रो वार्ता भङ्ग गर्ने दरबारिया नाइके ज्ञानेन्द्र भएको र आजको अन्तिम अवस्था सम्म पनि क. प्रचण्डलाइ चारैतिर बाट हातखुट्टा बाधेर निरिह बनाउन प्रयत्नरत रहनेहरु ।

२) क्रान्तिकारी उद्देश्य पूरा गर्न क्रान्तिकारी साधन चाहिन्छ भन्ने क. किरण (विप्लव) र जनपक्षीय प्रतिस्प्रधात्मक गणतन्त्रामक प्रणालीबाट दुई तिहाइ वा सामान्य बहुमत ल्याइ जनताको पक्षमा काम गरी जनगणतन्त्रको उद्देश्य प्राप्त गर्ने भन्ने क. प्रचण्ड बिच खरिपाटि भेलाको राष्ट्रीय सम्मेलन को बहस ।
क) कटुवाल काण्ड लगत्तै बसेको र अलि लामो अवधी सम्म चलेको पोलिटब्युरो को बैठक मा क. प्रचण्ड को म आफै नै बिद्रोह को निम्ति तयार थिइन भन्ने आत्मस्विकारोक्ती
ख) अहिले सत्ता कब्जा गरिहाले पनि टिकाउन सकिँदैन भन्ने सो बैठक को निष्कर्ष

३) कटुवाल काण्डपछि देखि पालुङटार बिस्तारित बैठक सम्म आइपुग्दा राष्ट्रीयता को शान्तिपुर्ण आन्दोलन र सत्ता कब्जाको अभिलाषाले मात्रै हुदैन किन्तु राष्ट्रीय प्रतिरोध युध्दको कार्यदिशा, कार्ययोजना तर्फ अघि नबढे शासन सत्ता कब्जा गर्न सकिँदैन, गरे पनि टिकाउन सकिँदैन भन्ने निष्कर्ष ( यद्यपि काठमाडौं आएर विस्तारित बैठक बाट पारित प्रतिवेदन केन्द्रीय समितिबाट अनुमोदन गर्ने भनिए पनि गरिएन) ।

४) हेटौडा महाधिवेशन ले तय गरेको राष्ट्रीय उत्पादन को कार्यदिशा ( यस अर्थ मा कि जनयुध्दकै क्रममा प्रशिक्षण मा यो भनिएको थियो कि हामी घुमन्ते बिद्रोही जस्तो जहाँ जहाँ दुश्मन ले कार्यनितिक क्याम्प राखिदिएको हुन्छ , आक्रमण गर्ने , केहि हार र केही जित को उपलब्धि को खुशी र गुमाउनुको पीडा बिच छ सात बर्ष बितेको, दुश्मन तर्फ जति क्षति पुर्याए पनि भर्ती गर्छ उत्ति नै बराबर बनाइहाल्छ तर हामी सिमित जनशक्ती र साधन श्रोत बिच सङ्घर्ष गरिरहनु परेको अवस्था , हामी हामी बिच पनि असन्तुष्टी चुलिने र हामी र जनता बिच पनि निराशा र महत्वकाङ्छी सपना चुलिएर अन्तर्ध्वङ्स को स्थिती पैदा भइ आफै सिध्दिने र दुश्मन ले हामिलाइ सिध्याउन नपर्ने गरि दिर्घकालिन जनयुध्द नै दुश्मन को रणनैतिक योजना बनेको त्यसकारण साधनश्रोत र पूंजि बिहिन ८०% प्रतिशत भुभाग कब्जा भन्दै हामी रमाएर हिड्ने तर दुश्मन साधनश्रोत, आधुनिकिकरण र पूंजीले सम्पन्न २०% भुगोल बराबर को सहरी सदरमुकाम र राजधानि ओगट्ने गरि बस्ने र बाहिर ननिस्किने तथ्यलाइ हृदयङ्गम गरि हामी अब शक्ति सन्चयको उद्देश्यले शान्तिवार्ता मार्फत त्यो उनिहरुद्वारा ओगटिएको बीस प्रतिशत भुगोल भित्र पसि साधन श्रोत र पुन्जिको कब्जा गरि आन्तरिक राष्ट्रीय उत्पादन को सङ्घर्ष हुँदै सार्वभौम र आत्मनिर्भर राष्ट्रको निर्माण गर्दै साम्राज्यवाद बिरोधी महायुध्द र अभियान मा आजिवन लडिराख्ने सैन्य राजनितिक दर्शन को बिकास गरिएको भन्ने प्रशिक्षण ।

५) हाल आएर जति पार्टि एकता भने पनि , जति अङ्गालो मारेर म्वाइ खाए पनि , जति राष्ट्रको निम्ति त्याग तपस्या भने पनि , भुतपुर्व एमालेका नेताहरुले जति नै ओलि बिरोधी भाव प्रदर्शित गर्दै प्रचण्ड वास्तविक नेता हो भने पनि , कथित राष्ट्र र जनताको पक्षमा र क. ओलिको दृष्टिकोण अनुसारका लुटेराहरुको बिरुध्दमा वर्तमान राज्यका सेना प्रहरिले अनुसन्धान गरेर प्रतिवेदन बुझाइ हजुरलाइ मार्ने योजना बनाएका रहेछन भनेर भनेता पनि किन कुनै सेनापती वा जर्नेल , प्रहरी वा पुर्व एमाले तर्फकाहरु जो प्रचण्डलाइ वास्तविक नेता देखेको भन्छन , किन उनिहरु अघि सरेर प्रचण्डलाइ राष्ट्र नेतृत्वको प्रस्ताव गर्दैनन ? प्रचण्डलाइ वास्तविक नेता हुन भन्ने पुर्व एमाले नेतृत्वहरु किन एकल अध्यक्ष र पार्टि नियन्त्रीत सरकार को पक्षमा प्रचण्डलाइ समर्थन गर्दैनन ? त्यसकारण गणतन्त्र ल्याउने नेता र गणतान्त्रीक ब्यबस्थाको मान मर्दन गर्ने अनि अन्ततः सेनालाइ सडकमा ल्याइ युद्ध बड्काउने र अराजकता नियन्त्रण गर्न दलिय शक्तिहरु असक्षम रहेको भन्दै फेरि परिचालित सेनाकै सहयोग मा ज्ञानेन्द्र फर्किने खेल को डिजाइन त हुँदै छैन ?

६) त्यसकारण यो बहस का पक्षहरु मध्ये एउटा के पनि हो भने नियिजोत रुपमा खुसी पार्न गरिने प्रसम्साको प्रोपोगण्डा र नेतृत्वको मनोबिज्ञानलाइ भड्काउने युध्द उन्मादि प्रपोगण्डालाई चिर्न नसक्ने क. प्रचण्ड र हामी , र दोश्रो यदि क. विप्लवको त्यो निर्णय को बिषय सत्य हो भने हिजोको पुरानो हिसाब किताब चुक्ता र क्लियर नहुदै ज्ञानेन्द्र, कङ्ग्रेस र पुर्व एमालेलाइ पहिलो प्राथमिकतामा नराखी क. प्रचण्डलाइ पहिलो प्राथमिकता राख्ने विप्लव को कदम क्रान्तिकारी होइन । रह्यो कुरा यदि क. विप्लव को नजरमा प्रचण्ड आत्म सुरक्षाले ग्रस्त निरीह प्राणी हो भने भोलि विप्लव ले युध्द मार्फत सत्ता कब्जा गरुन्जेल दुश्मन को कुनै षडयन्त्र मा नपरी क. प्रचण्ड कालगतिले जिवित नै रहेछन भने प्रचण्डले विप्लवलाइ नेतृत्व स्विकार गर्नेछन भन्ने कुरा मा विप्लव निश्चिन्त रहन जरुरी छ त्यसकारण फेरि पनि प्रचण्ड हत्या वा घृणा वा तिरस्कार का योग्य पात्र होइनन , हामी माओवादिहरुको आदरणिय पात्र हुन । त्यति नै कमरेड विप्लव पनि ।

७) प्रचण्ड लाई लागेको आरोप बारे : चाणक्यले भनेका छन यदि कुनै विद्यार्थी फेल भयो भने त्यो घटनाको दोषी त्यसको शिक्षक हुन्छ । कमरेड प्रचण्डको राजनितिक बैचारिक पक्षको बिकास सङ्घर्ष र युध्दको भिषण आधिबेहरिको बिच बाट भए पनि उनको फौजी सामर्थ्यको बिकास भने एउटा साधारण स्काउट सरह को सुरक्षा तालिम मै सिमित रह्यो तर त्यही तालिम बाट प्राप्त बेसिक अनि नर्मल मिलिटरि नलेज र केहि बुध्दिसङ्गत ज्ञान हुँदै वर्ग सङ्घर्षको सिहावलोकन र समीक्षा बाट प्राप्त ज्ञान को अन्तुर्घुलन बाट पैदा भएको ज्ञान चेतना को क्षमताले जति गर्न सके उनिले गरे । उनको प्रचण्ड प्रवृती निर्माण मा एउटा ऐतिहासिक त्रुटि कहाँ नीर भयो भने युध्दलाइ भौतिक शरीर को प्रत्यक्ष इन्द्रीयजन्य श्रोत बाट अनुभुत गरि ( सैनिक ले जहिले पनि दुश्मनलाइ सामुन्ने मा देख्दा सरिरका सम्पुर्ण तन्त्रीका हरु सक्रीय भइ उसको हर चाल र त्यो चाल को गतिलाई भाँपेर उसको वार लाई छली आफुले प्रतिवार गर्नु पर्ने हुन्छ त्यसैले प्राय सैनिक एकेडेमिहरुमा तालिम मा एउटा सिपाहिले युध्दकलाको सहि क्षमता बिकास गर्न पसिना बगाए युद्धमा रगत बगाउनु पर्दैन भन्ने मान्यता स्थापित गर्न खोजिएको हुन्छ ) विचार, आत्मगत सबलता अनि भौतिक सरिरको तन्त्रीका हरुबाट प्रकृति जगत र दुशमनबाट हुने प्रतिकुलता अनि चाल र गतिलाइ भाँपेर भौतिक शरीर बाटै प्रतिवार गर्न सक्ने क्षमता बिकास मध्येमा बिचार चेतना र बोली बाट प्रतिवार को नेतृत्व चै गर्न सक्ने तर आफै मर्ने वा मार्ने तह सम्मको प्रतिवार मा उत्रीन नसक्ने अवस्थाको बिकास भयो ( नेतृत्व र सैन्य मेसिनरी छुट्टा छुट्टै हुने वा एउटै हुने सैन्यबिग्यानको विधि पद्दती मध्ये हाम्रो चै नेतृत्व र सैन्य मिसिनरी छुट्टा छुट्टै भयो ) । त्यो घटनाले उनिलाइ खरिपाटी राष्ट्रीय भेलाले पारित गरेको जनबिद्रोह को निम्ति चार आधार को तयारीप्रति उदासिन गरायो र त्यस उदासिनताको उच्चतम परिणाम स्वरुप कटुवाल काण्डमा हाम्रो तर्फबाट फौजी तयारी नपुगेर त्यस घटनाको शान्तिपुर्ण निकासको निम्ति प्रधानमन्त्री पदबाट राजिनामा दिनु पर्ने अवस्था आयो भने अन्तिम विद्रोह भनिएको mass to mass action मा पनि हाम्रो तर्फबाट आत्मगत तयारी नपुगेर छ दिने बन्द हडताल पस्चात फिर्ता हुनु पर्यो । त्यसपछाडी भने पार्टिले कम्युनिष्ट पार्टी सैन्यकार्यदिशाले लैस हुन्छ भन्ने अवधारणालाइ त्याग गर्यो । यसमा प्रचण्डलाइ राजनितिक बैचारिक दिशानिर्देश र प्रशिक्षित गरेका भन्नेहरुले पनि आत्म समीक्षा गर्ने कि ?

कार्यदिशा सहि वा गलत हुनुले नै जय र पराजय को निर्धारण गर्दछ , कार्यदिशा सही भए गुमेका उपलब्धि पनि प्राप्त हुन्छन् र गलत भएमा प्राप्त उपलब्धी पनि गुम्छन भन्ने माओवादी प्रस्थापनाले नेपाल मा फेल खायो किन कि खरिपाटी राष्ट्रीय भेला , पालुङटार को विस्तारित बैठक र हेटौडा महाधिवेशनले पारित गरेका कार्यदिशाहरु सहि भए पनि नयाँ कार्यदिशा अनुसार को पार्टी मेकानिज्म र नेतृत्व नबन्दा नया बिचार कार्यदिशालाइ पुरानो पार्टी मेसिनरिले खाइदियो ।

नयाँ बिचार कार्यदिशाले नयाँ पार्टी मेसिनरी र नेतृत्व खोज्दछ । नयाँ कार्यदिशा बन्ने तर सोही अनुसार को नेतृत्व र पार्टी मेसिनरी नबन्दाको असफलताको समीक्षा गर्दै ०५२ को बिस्तारित बैठकले सङ्स्लेषण गरेका केही प्रस्थापनाहरुमा पुनः समीक्षा जरुरी छ ( यो बिषय आन्तरिक पार्टी बहस को लागि ) जुन बिषय नेपाल को माओवादी आन्दोलन मा बैचारिक समस्याको मुल जरोको रुप मा रहेको छ ।
यहाँ अहिले हाल को प्रसङ्ग के हो भने माओवादी आन्दोलन र युध्द मा उठेका केही वैचारिक र आन्तरिक प्रश्नका जवाफहरु दुबै पक्षको पार्टी नेतृत्वले नदिदै देशमा पुर्वसहकर्मी हरु बिच युध्दको बादल मडारियो र फेरि पनि हामी हिजो को दिनमा जतिबेला जनयुध्दको भिषण आँधिहुरी र वर्ग सङ्घर्षको भेल मा थियौ त्यति बेला आलिको डिलमा बसेर खेतबारिको लडाइँको रमिता हेर्ने शाषकवर्ग , कथित मित्रशक्ती ( कथित मित्रशक्ती यसकारण कि आधिरात मा जति नै हुरि आधी चले पनि , बमगोला बर्सिदा , मुसलधारे पानी परि चट्याङ पर्दा आउँछु भनेका बामपन्थी शक्तिहरु जनयुध्दको प्रवाह मा आएनन ) र अन्तराष्ट्रीय शक्तिहरु आज पनि रमिता हेर्न तमतयार भएर बसेका छन् । सचेत होऔं ।