पोखरा- साउन ४ गतेका दिन हामी फेवातालको किनारमा फोटो खिच्‍दै, छोरासँग रमाउँदै ढुगां छापेको पैदल यात्रु हिड्ने बाटोमा हिड्दा छोरा साह्रै रमायो। हिजो आज फेवातालको छेउसम्मै होटलहरू बनाएकोले मानिसको बाक्लो घुइचो हुनेगर्छ। तालको छेउमा बसेर आनन्द लिइरहेका धेरै देखिन्थे। कोही म्यूजिक सुनेर रमाइ राखेका थिए भने, कोही चिसो पेय पदार्थ पिउँदै साथीहरूसँग रमाउदै थिए। अचम्मको कुरा हिजो आज विदेशी नागरिकहरू पनि घाटीमा लगाउने माला, पुस्तक बेच्दै बसेको देखिन थालेका छन्। सानो एरिया भएपनि त्यहा अनेक देख्‍न सकिन्छ, हात हेर्ने ज्योतिषी देखि मकै पोलेर बेच्‍ने व्यापारीसम्म आन्तरिक, वाहृय पर्यटकहरूलाई लक्ष्य राखी बसेका छन्।
दुइजना युवाहरू हातमा थुप्रै धर्म ग्रन्थका पुस्तकहरू लिएर ठाउँ ठाउँमा वितरण गर्दै पढ्न अनुरोध गर्दै हिड्दैथे। थुप्रै पुस्तकहरूको बीचबाट श्रीमद् भागवत् गीता हातमा लिंदै यो पढ्नुहोस् निशुल्क हो तर डोनेसन चाहि दिनुहोस् भनेर दिए। हामी हरेकको घरमा पुस्तकहरू हुनुपर्छ। धर्मको बारेमा बुझ्नुपर्छ ज्ञान लिनुपर्छ भनेर पुस्तक थमाउने गर्थे। युवा अवस्थामा धर्म ग्रन्थका पुस्तकहरु वितरण गर्दै हिड्नु कति राम्रो भनेर मैले पनि उत्साह दिएँ। मानिसलाई हरेको धर्मको बारेमा ज्ञान हुनु आवश्यक छ।
पुस्तकहरू खोजेर अध्ययन गर्ने बानी भएका नेपालीहरू धेरै कम छन्। अध्ययन गरेर बौदिक तर्क गर्नेको जमातभन्दा हल्ला गर्नेको पछि लाग्‍नेको बाक्लो जमात छ।
धर्म के हो पाप के हो भन्ने कुराको ज्ञान मानिसहरूको मस्तिष्कबाट विस्तारै हराउँदै गरेको कुरा हिजो आजका अपराधिक घटनाहरूले प्रमाणित गर्दछन्। नेपालको संविधानले नागरिकको धार्मिक आश्थालाई मौलिक अधिकारका रूपमा दिएको छ। आफूले चाहेको धर्म मान्न पाउने स्वतन्त्र अधिकार दिएको छ। धर्मको बारेमा बुझ्‍न, ज्ञान हासिल गर्न नागरिकलाई स्वतन्त्रता छ। पछिल्लो समयमा धर्मको अभ्यास नगर्नेहरूले धर्मको नाउँमा राजनीति गर्न थालेपछि वास्तविक रूपमा धर्ममा आश्था राख्‍नेहरूलाई, धार्मिक अभ्यास गर्नेहरूलाई असर परेको र धर्मप्रति आश्था कम भएको कुरा धार्मिक अगुवाहरूको गुनासो छ।
नेपाल बहुधार्मिक राष्ट्र हुनुमा हामी सबै नेपालीको लागि  गौरव हो। वहुधार्मिक राष्ट्रमा दिनानुदिन अपराधिक क्रियालाप वा पाप कर्महरू दोहोरिनुमा धर्म के हो पाप के हो भन्ने ज्ञानको कमि हुनु हो। नैतिकता र धार्मिकताको चेतना हराउनु हो। अध्ययन गरेर, वास्तविकता बुझेर आफ्नै विवेकले थाह गरेर धर्ममा अभ्यास गर्न अहिलेको आवश्यकता हो। अरूले ललाई फकाइ, दवाव दिएर वाध्यतामा राखेर धर्मको आश्था गराउनु वा छोड्न लगाउनुलाई नेपालको कानूनले अपराध ठहराएको छ। यसमा हरेक नेपाली नागरिकहरुलाई ज्ञान हुनु आवश्यक छ। त्यसैले जुनसुकै धर्ममा आश्था राख्‍ने नागरिकले धर्म गुरूले आफ्नो धर्मको प्रवर्द्धन गर्नको लागि प्रचार प्रसार गर्न समाजको लागि राम्रो काम हो। बुझेरमात्रै धार्मिक आश्था राख्‍ने वा नराख्‍ने अधिकार र स्वतन्त्रता नागरिकलाई छ।